martes, 28 de febrero de 2012

Bibliotecas, arterias vivas




Por Marta Paredes
Canto tempo hai que non acodes a unha biblioteca? A maioria das consultas que adoitamos facer nos arquivos fisicos poden responderse sinxelamente cunha busca na Wikipedia. Mesmo o sancta sanctorum das enciclopedias, a Enciclopedia Británica, está disponible online. Catálogos de publicacions, dicionarios de cine, revistas en formato PDF... Semella que todo está en Internet. Da­quela, por que ir a unha biblioteca?
Para empezar, para descubrir as novidades do seu fondo bibliográfico nada máis cruzar a porta. A maioria das bibliotecas públicas dispoñen dun expositor no que colocan as adquisicións mais recentes de obras de ficcion, ensaio, cómic, poesía, autores exóticos... De todo hai. Nalgúns casos mesmo atoparás guías de lectura mensuais, coma na Biblioteca da Deputación da Coruña. Son informes especializados, algúns de máis de 100 páxinas, sobre novela negra, literatura oriental, banda deseña­da... Todos inclúen referencias bibliograficas, contextualización dos autores e críticas dos libros mais destacados. Imposible saír de alí sen unha lista de recomendacións que che gustarla ler. E se non atopas eses manuais, dirixete aos técnicos. Os bibliotecarios coñecen o seu extenso catálogo e saberán recomendarche un autor ou unha obra segundo as túas preferencias e os libros máis prestados.
Quizais non nos deamos conta, pero as bibliotecas son moito máis ca un centro cultural: son organismos vivos, dinamizadores sociais e nal­gúns casos estan moi pendentes do seu público. Cada unha das sete bi­bliotecas que comporlen a rede municipal da Coruna organiza activida­des específicas en función das caracteristicas do barrio no que se lo­caliza e non todas xiran ao redor da lectura. Moitos cidadáns teñen o seu primeiro contacto cos ordenadores e con Internet nos cursos gratuítos que imparten.
«Cada barrio configura a biblioteca de forma diferente», re­sume Marta Alonso, coordinadora de actividades das bibliote­cas municipais da Coruña. Na situada no barrio da Sagrada Fa­milia, o 40% dos seus socios son inmigrantes, un dato que non pasou desapercibido para os técnicos que, desde hai catro anos, incluiron un curso de español para estranxeiros entre as acti­vidades que ofertan. A normalizacion sociocultural neste ba­rrio é un dos aspectos que coidan desde a biblioteca con «O xoves na Sagrada», programación semanal que inclue obra­doiros, charlas e, sobre todo, música en directo de grupos dou­tros países, na súa maioria senegaleses.
Estas bibliotecas, coa sin especializacion en contidos bibliograficos e de video, pero tamer' coas actividades que or­ganizan, converteronse progresivamente nun elemento in­tegrador dos vecinos. Son a arteria da capital herculina [www.coruna.es/bibliotecas].
A solicitude de recomendación dunha biblioteca en Vigo vía Twitter, @davidpozo contestoume en poucos minutos facen­do referencia á que esta situada na zona antiga, preto da praza da Constitución. É a Biblioteca Central de Vigo, forma par­te da rede de bibliotecas públicas da Xunta de Galicia e reali­za numerosas actividades permanentes das que informa puntualmente na súa páxina web [www.rbgalicia.org/vigo].
Non é de estrañar que sexa unha das bibliotecas de referen­cia na cidade olívica. Nas súas instalacións reúnense semanal­mente nove clubs de lectura, desenvolvense sesións infantís de animación e a biblioteca dos pequenos, ademais de celebrar exposicions e outras actividades. A súa directora, Rosa Maria Diaz Naya, mostrase orgullosa do bo funcionamento dos gru­pos de lectura. Tanto é así, que manteñen abertos tres clubs de castelan-galego ante a desbordante demanda do público.
Cada grupo confórmase con vinte persoas como máximo baixo a dirección dun coordinador. «Un dos grupos de caste­lan-galego reúne persoas, algunhas maiores de oitenta anos, que nunca estudaron nin leron en galego —a miúdo nin se­quera o falan— e que ven neste club a oportunidade de coñe­cer autores vigueses e mesmo de manter un encontro en vivo con algúns deles».
Hai seis clubs de idiomas estranxeiros que están coordina­dos por monitores nativos de cada lingua. Neles propóñense lecturas no idioma en que foron escritas e coméntanse nesa lingua tamén. Ademais de alumnos da Escola de Idiomas, aco­den estranxeiros, fillos de inmigrantes galegos...
Cada mes lese un libro a proposta do coordinador, o cal in­troduce o título, o autor, contextualiza a obra e ofrece unhas pautas de lectura para comentar. En febreiro estanse lendo, entre outros, Casa skylab, de Santiago Jaureguizar; 84, Charing Cross Road, de Helene Hanff e Botchan, de Soseki Natsume.
Nas sesións semanais, os membros do club comentan os capítulos propostos, os aspectos literarios que máis Iles chamaron a atención, pero tamén todo aquilo que Iles evoque a historia, dandolles pé para falaren das súas propias experiencias persoais.
«É unha iniciativa moi enriquecedora porque se dan a coñecer obras que, doutro xeito, non seleccionariamos persoalmente, mais arrou­pados por un grupo si nos animamos a ler a auto­res africanos, por exemplo, ou de especial dificulta­de», explica Rosa Díaz.
Os clubs de lectura presenciais son unha actividade moi estendida nas bibliotecas públicas galegas. A Biblioteca Ánxel Casal de Santiago abriu as súas portas en 2008 e desde entón mantén sete grupos, sendo o de inglés o máis activo. «Tivemos que promover dous cuadrimestres debido ao número de inscritos», comentan des­de esta biblioteca que dispón dun club dedicado á banda deseñada. Este grupo reúnese na «comicteca» e está formado por mozos de 16 a 30 anos, aínda que tamén hai persoas de máis idade que se achegan a descubrir a novela gráfica por pri­meira vez.«Os clubs de lectura arrasan. Tanto é así que na Bi­blioteca do Fórum Metropolitano hai dous: un de mañá e outro de tarde», explica orgullosa Marta Alonso.
Para pescudar se hai un club de lectura no teu lugar de residencia, entra na web da rede de bibliotecas de Galicia e elixe a que estea máis preto de ti. Na listaxe de actividades descu­brirás algunha que poida ser interesante para ti [http://rbgalicia.xunta.es] e tamén podes consultar o directorio de clubs que ofrece Clubdelectura [www.clubdelectura.es].
Se os teus horarios non se adaptan aos dos grupos presenciais ou quedaches fóra da convocatoria, proba cos clubs de lec­tura virtuais. Os seus integrantes debaten ao redor dunha entrada nun blog, tras seren dados de alta polo seu coordi­nador.
Imposible dar cabida nestas páxinas a todas as actividades que organizan as nosas bibliotecas, tanto públicas como de entidades privadas. A próxima vez que pases por diante dun destes edificios do saber, animate a atravesar a porta. Seguro que descobres algo para ti.
Revista R, n.o 123 (febreiro do 2011)

COMPRENSIÓN

1. Indica que sinónimo empregarías para substituír estas palabras da lectura. 
  • exótico: estraño / estranxeiro 
  • extenso: amplo / espacioso 
  • desbordante: excesiva / abundante 
  • arroupado: protexido / abrigado 
  • pescudar: explorar / indagar
    2.Explica o significado que teñen no texto estas palabras e enunciados subliñados. 

    • «Mesmo o sancta sanctorum das enciclopedias»
    • «bibliotecas de referencia»
    • «monitores nativos de cada lingua»
    • «dándolles pé para falaren»
    3. A autora do texto dalle cohesion referIndose a biblioteca, en diversas ocasions, con outros enunciados equivalentes. Localiza estes termos. 
    • A biblioteca: ......................
    — En parellas, revisade as vosas respostas. 

    4. Tendo en conta a información da lectura, crea un mapa conceptual in­dicando cidades, bibliotecas e recursos e actividades que se desenvolven nelas. 


    5. O texto ten certo matiz instrutivo xa que apela directamente ao lector/a e lle dá consellos sobre como tirar proveito das bibliotecas. Localiza fragmentos da lec­tura que exemplifiquen isto. 


    REFLEXIÓN 

    6. A lectura comeza presentando unha pregunta inicial no primeiro paragrafo: «Por que it a unha biblioteca?». A autora dedica o resto do texto a dar cumprida resposta a esta cuestion. 

    — Tendo en conta a informacion da lectura, redacta un texto no que defendas razoadamente o uso das bibliotecas. 

    — En grupos, lede en voz alta algúns dos vosos textos.

    CREACIÓN

    7En grupos, investigade se hai algún club de lectura na biblioteca do voso centro escolar. Se non o hai, coa axuda de profesores e biblio­tecarios, organizade vós un.